تعویض دانه در دستگاه روغن گیری شاید در نگاه اول ساده به نظر برسد، اما یکی از مهم‌ترین مراحل در فرآیند روغن‌گیری باکیفیت و بدون مشکل است. اگر پس از استخراج روغن از یک نوع دانه (مثلاً کنجد)، بلافاصله اقدام به روغن‌گیری از دانه‌ای دیگر مانند تخم کدو یا هسته انگور کنید، احتمال دارد با مشکلات زیر مواجه شوید:
بنابراین، توجه به روند صحیح تعویض دانه در دستگاه روغن‌کشی نه‌تنها برای سلامت دستگاه و افزایش عمر آن ضروری است، بلکه کیفیت و ارزش روغن تولید شده را نیز حفظ می‌کند.
برای اینکه دانه‌ها به‌درستی تعویض شوند و دستگاه برای روغن‌گیری از دانه جدید آماده باشد، لازم است مراحل زیر با دقت انجام شوند:
پیش از هرکاری، باید دستگاه به‌طور کامل خاموش شود و از برق کشیده شود. این کار نه‌تنها به ایمنی شما کمک می‌کند، بلکه مانع بروز اختلال در کارکرد دستگاه در حین تمیزکاری می‌شود.
دانه‌هایی که هنوز در مارپیچ، قیف یا مخزن دستگاه باقی مانده‌اند باید کاملاً تخلیه شوند. بسته به مدل دستگاه:
هرچه دستگاه تمیزتر باشد، روغن نهایی خالص‌تر خواهد بود. برای این کار:
پس از تمیزکاری، حدود ۲۰۰ گرم از دانه جدید را وارد دستگاه کنید و اجازه دهید دستگاه حدود ۲ تا ۳ دقیقه با آن کار کند. این مرحله باعث خروج باقیمانده دانه قبلی از مسیر روغن‌گیری می‌شود.
تعویض به‌موقع دانه در دستگاه روغن‌گیری تأثیر مستقیمی بر کیفیت روغن نهایی و سلامت دستگاه دارد. در شرایط زیر بهتر است دانه فعلی را تعویض کرده و دانه جدید را جایگزین نمایید:
اگر برای مثال یک کارگاه یا مزرعه فقط در بخشی از روز روغن‌گیری از کنجد انجام می‌دهد و در بخش دیگر به تخم کدو یا هسته انگور می‌پردازد، حتماً بین این دوره‌ها باید دانه تعویض و مسیر دستگاه تمیز شود.
هنگامی که قرار است روغن تولیدی برای مصارف خاصی مانند آرایشی یا درمانی باشد (مثلاً روغن هسته انگور برای پوست)، خلوص و عدم ترکیب با روغن‌های دیگر اهمیت بالاتری پیدا می‌کند و تعویض دقیق دانه ضروری است.
اگر پس از شروع روغن‌گیری با دانه جدید، کیفیت روغن پایین آمده یا خروجی دستگاه کم‌تر از حالت عادی شده است، احتمال وجود باقیمانده دانه قبلی وجود دارد. در این حالت باید دستگاه را متوقف کرده، تمیز نموده و دانه جدید را مجدداً وارد کرد.
برخی از دانه‌ها به دلیل ساختار یا محتوای چربی خاص، نیازمند آماده‌سازی یا رعایت نکاتی ویژه در فرآیند تعویض هستند. در ادامه به دانه‌هایی اشاره می‌شود که پیش از روغن گیری، بهتر است موارد خاصی در مورد آن‌ها رعایت شود:
این دانه‌ها معمولاً چربی زیادی آزاد می‌کنند و در مسیر مارپیچ و خروجی دستگاه باقی می‌مانند. بعد از روغن گیری از آن‌ها، باید دستگاه به‌طور کامل پاک‌سازی شود تا در روغن دانه جدید تأثیر نگذارند.
این نوع دانه‌ها معمولاً بقایای بیشتری در مارپیچ باقی می‌گذارند. همچنین در زمان ورود دانه جدید، ممکن است پوسته‌های قبلی ایجاد اصطکاک و کاهش بازدهی کنند.
در مواردی که روغن برای مصرف دارویی یا آرایشی استفاده می‌شود، مخلوط شدن حتی مقدار کمی از دانه قبلی، ممکن است نتیجه نهایی را خراب کند. بنابراین تمیزکاری کامل پیش از تغییر نوع دانه بسیار مهم است.
تعویض دانه در دستگاه روغن گیری بدون تمیزکاری کامل، می‌تواند تأثیرات منفی جدی بر کیفیت روغن خروجی داشته باشد. برخی از این مشکلات عبارتند از:
برای جلوگیری از این مشکلات، رعایت مراحل تمیزکاری (که در ادامه به آن می‌پردازیم) پیش از تعویض دانه، ضروری است.
برای جلوگیری از افت کیفیت روغن، تلخی یا بوی نامطبوع در روغن دانه جدید، باید قبل از تعویض نوع دانه، دستگاه روغن گیری را به‌طور کامل تمیز و آماده کنید. در ادامه مراحل شست‌وشو و آماده‌سازی دستگاه آورده شده است:
پیش از هرگونه اقدام، دستگاه را خاموش کرده و دوشاخه را از برق بکشید. صبر کنید تا دستگاه کاملاً سرد شود تا هنگام باز کردن قطعات، خطر سوختگی یا آسیب وجود نداشته باشد.
مارپیچ، محفظه فشار، خروجی تفاله و فیلترها را جدا کرده و آماده تمیزکاری کنید. دقت کنید که هیچ‌گونه باقی‌مانده‌ای از دانه قبلی درون دستگاه نماند.
قطعات را با آب ولرم (نه داغ) و برس نرم شست‌وشو دهید. از مواد شوینده قوی یا خورنده استفاده نکنید. فقط در صورت لزوم، مقدار کمی مایع ظرف‌شویی ملایم به کار ببرید.
قطعات را با پارچه تمیز خشک کرده و اجازه دهید در هوای آزاد کاملاً خشک شوند. رطوبت باقیمانده می‌تواند باعث کپک‌زدگی یا زنگ‌زدگی شود.
پیش از بستن مجدد دستگاه، تمام قطعات را بررسی کنید که آسیب ندیده یا در محل نادرستی نصب نشده باشند. روغن‌کاری جزئی برای برخی اتصالات توصیه می‌شود.
با رعایت این مراحل ساده اما ضروری، هم کیفیت روغن حفظ می‌شود و هم از فشار یا خرابی زودهنگام دستگاه جلوگیری خواهد شد.
آیا می‌توان بدون شست‌وشو، مستقیماً دانه جدید را وارد دستگاه کرد؟
خیر، این کار باعث مخلوط شدن تفاله و روغن دو نوع دانه شده و ممکن است باعث تغییر طعم، رنگ یا تلخی روغن نهایی شود.
آیا همه دستگاه‌ها قابلیت تعوی-ض سریع دانه را دارند؟
خیر، برخی دستگاه‌ها طراحی بهتری برای تعویض سریع دارند. مدل‌های حرفه‌ای‌تر نیاوران، مثل دستگاه روغن گیری توربو، برای کار مداوم و تغییر راحت‌تر دانه طراحی شده‌اند.
چقدر باید بین دو نوع دانه فاصله زمانی در روغن گیری باشد؟
اگر شست‌وشو و تمیزکاری به‌درستی انجام شده باشد، بلافاصله پس از خشک شدن قطعات می‌توان دانه جدید را وارد دستگاه کرد.
آیا نیاز به روغن‌کاری بعد از هر تعویض دانه وجود دارد؟
خیر، مگر اینکه دفترچه راهنمای دستگاه توصیه خاصی کرده باشد. اما در دوره‌های استفاده طولانی، بررسی و روغن‌کاری قطعات متحرک توصیه می‌شود.
تعویض دانه در دستگاه روغن‌گیری یکی از مراحل حیاتی برای حفظ کیفیت روغن و افزایش عمر دستگاه است. رعایت مراحل تمیزکاری، آشنایی با ویژگی‌های دانه جدید و درک تفاوت‌های فنی، باعث می‌شود شما از هر دانه، بهترین روغن ممکن را بگیرید.
اگر به دنبال دستگاهی هستید که به‌راحتی بتوانید دانه‌ها را تعویض کنید و در عین حال کیفیت بالا و عملکرد مداوم داشته باشد، پیشنهاد ما دستگاه‌های روغن‌کشی شرکت نیاوران کهن آسیا است. این دستگاه‌ها با طراحی حرفه‌ای و قابلیت تعویض سریع، انتخابی مطمئن برای تولید روغن از دانه‌های مختلف هستند.
برای مشاهده مدل‌ها و دریافت مشاوره رایگان، به صفحه دستگاه روغن کشی مراجعه کنید.
